مفهوم شبکهی شهری
شبکهی شهری به مجموعهای از شهرها گفته میشود که از فضای جغرافیایی نواحی مانند حلقههای زنجیرهای بههمپیوسته، شکلگرفتهاند و به علت رشد ناهماهنگ، پرتوافشانی متفاوتی روی ناحیه دارند. بافت حلقههای درشت و ضعیف این زنجیرهی شهری را باید شناخت و بر روابط متقابل بازرگانی، مالی، صنعتی، فرهنگی، توریستی و اداری شهرها در شبکه آگاهی یافت. مطالعهی شبکهی شهری که یکی از مباحث مهم شهرشناسی است، موجب میشود که بدانیم چگونه انسانها در فضای جغرافیایی معینی بر موانع ارتباطی و مبادلاتی خود فائق آمده و ماشین اقتصادی ناحیه به اتکای کدام دادهها به کار افتاده بر اثر تعدد نقش شهرهای موجود در شبکه، روابط پیچیدهی بین آنها در سطح ناحیه چگونه برقرارشده و نظم یافته است. بهطور مثال اگر شهر دارای نقش اداری است چگونه و به چه طریق بر شبکه فرمان میراند و بر آن تأثیر میگذارد و اگر نقش اقتصادی دارد چگونه تولید و به چه صورت مصرف میکند و سازمان مبادلاتی آنچه محدودهای را در برمیگیرد. بهعبارتدیگر بهتبع بافت شبکهی شهری ناحیه، عالیترین شکل حیات اجتماعی و فرهنگ و تمدن انسانی چگونه تجلییافته است.
شبکهی شهری یا توزیع شهرها در فضای جغرافیایی ناحیه، تنها انعکاسی از سطح تکنیکی و شکل اقتصادی ناظر بر ناحیه نیست بلکه شکل روابط اجتماعی افراد و گروههای انسانی را نیز نشان میدهد، همچنین پیوند استوار گروههای انسانی و روابط متقابل بین آنها به استحکام تشکیلات ناحیه کمک نموده و به آن قوت میبخشد.
به نظر پیر ژرژ سلسلهمراتب شهری لزوماً بیانگر شبکهی شهری نیست ولی شکل بسیار سادهی آن را در سلسلهمراتبی از شهرها مییابیم که در رأس آن پایتخت کشور یا مادر شهر ناحیهای قرار دارد و در بازرگانی و عرضهی خدمات نادر و کمیاب ناحیه نقشی را ایفا میکند و از قدرت تصمیمگیری اداری، مالی و فرماندهی مؤسسات در سطوح مختلف بهرهمنداست و نقش دستگاه انتقالدهندهی خدمات را، چهبسا باواسطه تا کوچکترین واحدهای شهری و شهرکهای بین پنج و دههزارنفری و حتی تا بطن روستاها به عهده دارد.
مفهوم شبکهی شهری بر اصول قطبی شدن فعالیتهای ناحیهای در مراکز شهری جاری است تا جایی که امر جریان سرمایهها و کالاها بهوسیلهی همین مراکز تسهیل میگردد. هرقدر کشورها و نواحی جغرافیایی از رشد اقتصادی برتر بهرهمند باشند به همان اندازه بافت منظمی از شبکهی شهری دارند و وظایف را از واحدهای بزرگ شهری تا کوچکترین مراکز تجمع انسانی بانظم خاصی انتقال میدهند، درصورتیکه در کشورهای رو به رشد ناهمگونی روابط اجتماعی و تولیدی بر بافت منظم شبکهی شهری نخواهد انجامید.
در تعریفی دیگر از شبکهی شهری میتوان گفت: شبکهی شهری عبارت است از ارتباط متقابل مراکز شهری و نظام مبادله و دادوستدی که بین شهرها در رابطه با عملکرد تخصصی آنها به وجود میآید. در این میان نقش شهرهای کوچک و متوسط کمتر و در مقابل، شهرهای بزرگ نقش و اهمیت بیشتری دارند. علت این امر حاکم بودن نظام متمرکز در غالب کشورها بهویژه کشورهای جهان سوم است. از بین رفتن نقش میان شهرهای کوچک و متوسط در کشورهای جهان سوم، منجر به پیدایش نوعی شبکهی شهری شده است که به آن شبکهی زنجیرهای میگویند در این شبکه شهرهای متوسط یا کوچک و حتی در مواردی روستاها نیز مستقیماً بهصورت زنجیرهای با مترو پل اصلی در ارتباط هستند. درحالیکه در کشورهای صنعتی پیشرفته این شبکه بهصورت همگون و کهکشانی است.
.: Weblog Themes By Pichak :.